IMG_3666.jpg

1. Concertagenda    Alle data inzien? Zie de seizoenagenda van de orgelconcerten.
2. Orgel- en concertcommissie
3. Het Reilorgel

1. Concertagenda
In de afgelopen jaren hebben wij meerdere concerten georganiseerd. Het is altijd weer een uitdaging om concertgevers uit te nodigen waarvan wij denken dat die voor een breed publiek aantrekkelijk zijn. Op basis van uw reacties na afloop concluderen wij dat dit over het algemeen aardig lukt, al realiseren wij ons ook dat wij het nooit iedereen naar de zin kunnen maken.

De concertagenda wordt regelmatig aangevuld indien er weer nieuwe concertdata bekend zijn, zie ook de rubriek 'Agenda uitgelicht'. Om de kosten te dekken is de entree € 7,50 per persoon / concert, indien niet anders is aangegeven. Wij zijn ook blij dat een aantal donateurs de concerten mede mogelijk hebben gemaakt.

2. Orgel- en concertcommissie
Vanaf 2005 is de commissie bezig geweest om orgels, die te koop kwamen uit kerken die gesloten werden, te bezoeken en technisch en muzikaal te beoordelen. In het voorjaar van 2006 werd bekend dat het Reil-orgel uit de Noorderkerk in Groningen te koop kwam. Het was een prachtig orgel, een kwalitatief hoogstaand instrument, dat over een prachtige klank beschikt en uitstekend geschikt zou zijn om in de Hervormde kerk van Wapenveld te functioneren.

Na verschillende bezoeken en pittige, maar respectvolle onderhandelingen is het orgel, onder voorbehoud van een akkoord van de volledige kerkenraad, gekocht. Dat akkoord kwam er unaniem, maar toen moesten wij aan de slag.

Allereerst de financiën. Allerlei acties zijn er gehouden, waarbij de inzet van Bennie Looman niet onvermeld mag blijven. Hij heeft het hele dorp en de wijde omgeving afgefietst en mensen benaderd met het verzoek een bijdrage te leveren voor de aankoop van het orgel. En er is gegeven! Om stil van te worden.

Daarnaast moesten plannen worden gemaakt voor de demontage in Groningen en de montage in Wapenveld en alles wat daar tussenin moest gebeuren. Een enorme onderneming, die zonder de hulp van vele vrijwilligers niet was gelukt.

Verdriet is ons echter ook niet bespaard gebleven. Op maandag 11 februari 2013 is ons commissielid Jan IJzerman overleden. Vanaf het begin in 2005 maakte hij deel uit van de orgelcommissie. Hij heeft met zijn enorme vakmanschap een geweldige bijdrage geleverd in het proces van aankoop, demontage in Groningen en opbouw en aanpassing van het orgel in Wapenveld. Het was het orgel waaraan Jan in 1982, toen hij werkzaam was bij Orgelmakerij Reil, zelf heeft gewerkt. Hij vond het dan ook heel bijzonder dat dit orgel nu een plaats kreeg in zijn eigen kerkelijke gemeente. Dit stemde hem tot grote dankbaarheid.

Uiteindelijk heeft dit geresulteerd in de ingebruikname van het orgel op dinsdag 9 december 2008. Een moment waar we naar hebben uitgezien en waar we met heel veel dankbaarheid op terugkijken.

Financiële bijdrage voor het onderhoud en de instandhouding van dit prachtige orgel is onmisbaar. Een bijdrage kan worden overgemaakt op rekeningnummer: NL18 RABO 0107581558 ten name van Orgelcommissie Hervormde gemeente Wapenveld.

Orgel- en concertcommissie
Wim Wagenaar, voorzitter, tel. 447 89 29     Voor E-mailadres ga naar pagina Contact
Evert Augustinus, penningmeester, tel. 447 96 14
Roelie Muller, Public relations
Wim Muller, videotechniek
Lucas Dalhuisen, lid, tel.(0578)64 18 88

3. Het Reil orgel
De kerk heeft een bijzonder mooi orgel. Het is in 1982 gebouwd door orgelmakerij Reil uit Heerde, voor de Noorderkerk in Groningen. Bij de bouw van dit orgel zijn orderdelen uit het voormalige Rohlfing orgel uit 1923 gebruikt.

In 2008 is dit orgel door orgelmakerij Reil, samen met vrijwilligers, overgeplaatst naar de Hervormde kerk van Wapenveld. Dit onder professionele leiding van de organist en orgeladviseur Dr. Jan R. Luth. Naast het gebruik bij de erediensten worden er jaarlijks vele orgelconcerten uitgevoerd met dit veelzijdige orgel.                                  Het Reil orgel is een 2-klavierinstrument met een vrij pedaal, het orgel heeft 24 registers en 1692 pijpen.

                                              Dispositie van het Reil orgel
Hoofdwerk                                                   Rugwerk                         Pedaal
Prestant         8'                                            Prestant 4'                       Prestant 16'
Cornet           5st                                          Gedekt 8'                         Subbas 16'
Bourdon       16'                                            Roerfluit 4'                        Octaal 8'
Holpijp          8'                                             Woudfluit 2'                      Bazuin 16'
Octaal          4'                                              Quint 11/3                       Trompet st
Spitsfluit       4'                                              Sesquialter 2st                 Trompet 8'
Quint            3'                                              Scherp 3st
Octaaf          2'                                               Dulciaan 8'
Mixtuur       4-5 st
Trompet       8'
Tremulant  :Cymbelster
Koppels     :Man 1-2   Ped-1     Ped-2
Winddruk   : 78mm/wd
Stemming  :Werkmeister-gecorrigeerd, 440hz bij 18 gr.C




Historie van het Reil orgel
Het orgel wat nu in de Hervormde kerk van Wapenveld staat is  in 1923 oorspronkelijk gebouwd voor de Noorderkerk in Groningen. In 1982 is met onderdelen van dit 60 jaar oude orgel, door orgelmakerij Reil een nieuw orgel gebouwd. Als gevolg van het sluiten van de Noorderkerk is in 2006 het orgel verkocht aan de Hervormde gemeente van Wapenveld. Na verplaatsing en aanpassing is op 9 december 2008 is het orgel weer in gebruik genomen.

Rohlfing orgel 1923 – 1982Rohlfing
Het oorspronkelijke orgel is gebouwd is door de Firma Rohlfing uit Osnabrück (Duitsland). Het orgel was gemaakt met materialen van onvoldoende kwaliteit, namelijk veel zink en vurenhout, zodat het in de 60er jaren klachten regende over het functioneren van het orgel, onder andere door lekkage, veroorzaakt door houtworm. Het orgelfront was een ontwerp van de architecten van de kerk, Drewes en Kuiler. Het front was van massief eiken en versiert met snijwerk, kleine en grote figuren.

Reil orgel in Groningen 1982 - 2006 P1010153 kopie
In 1979 kreeg orgelmakerij Gebr. Reil uit Heerde de opdracht een nieuw orgel voor de kerk te bouwen met een passend ontwerp en gebruikmakend van het oude front. Zo bleven de pedaaltorens op hun plek en daartussen werd een hoofdwerk en rugwerk gemaakt in de zogenaamde Noord-Duitse stijl. Het werd een orgel met 24 registers en totaal 1692 sprekende pijpen. De orgelkas is van eiken, de achterzijde van de kassen is van de houtsoort Carolinapine en het geheel is uitgevoerd in paneelvorm. Het bestaande snijwerk is in zijn geheel gebruikt in het nieuwe ontwerp.

De klavieren zijn vervaardigd van eikenhout, de ondertoetsen zijn belegd met ivoor, de boventoetsen met ebbenhout. Alle pijpen zijn nieuw gemaakt m.u.v. de Cornet. Deze is samengesteld uit bestaande goede pijpen. Van het pedaal bestaan de houten pijpen van de Bourdon 16' gedeeltelijk en de Subbas 16' en Octaaf  8' geheel uit oud pijpwerk. De Bazuin 16' heeft in hoofdzaak houten bekers, afkomstig uit het oude orgel.

De Praestant 8' van het hoofdwerk is vanaf a dubbelkorig d.w.z. dat er twee pijpen tegelijk spreken. Het orgel heeft in 1982 bij de ingebruikname ongeveer fl. 345.000,- gekost.

Verplaatst en aangepast Reil orgel 2008 - heden 
Tijdens de eredienst op zondag 2 maart 2008 werd het orgel voor het laatst bespeeld in de Groningse Noorderkerk. Enkele weken hierna is het orgel gedemonteerd en overgebracht naar Wapenveld. Orgelmakerij Reil heeft samen met een team van vrijwilligers uit Wapenveld delen van het orgel aangepast en het geheel weer gemonteerd, geïntoneerd en gestemd.

Bij de overplaatsing van Groningen naar Wapenveld is de dispositie gehandhaafd terwijl de intonatie is herzien. Zo is nu de belijning van Praestant 8 van het Hoofdwerk veel beter dan oorspronkelijk. De fluiten waren enigszins “week”en hebben nu meer een barok karakter. De octaaf 8 van het Pedaal was een register van Rohlfing wat oorspronkelijk Violon heette. Dit register wat zijn afkomst nooit verloochend heeft klinkt nu veel meer als een Praestant, heeft veel meer belijning en presentie en is nu ook bij triospel beter inzetbaar. De pedaaltongen hebben nu een wat meer Silbermann achtig karakter.

De grootste ingreep vond in het front plaats, in verband met het veel kleinere kerkgebouw in Wapenveld. De pedaaltorens werden hier zodanig geplaatst dat de onderkant en de labiumhoogte dichter bij die van het Rugwerk kwamen. De oorspronkelijk hoge winddruk werd verlaagd van 84 naar 78 mm waterkolom. Dit gaf niet alleen meer ontspanning in de klank, maar ook een andere, lichtere speelaard. Het Pedaal, wat voorheen zijn wind van het Hoofdwerk kreeg, wordt nu rechtstreeks vanuit de balgen gevoed. De windvoorziening kreeg een plaats achter de rechter pedaaltoren op het orgelbalkon.

Doordat alle loodconducten destijds waren gemaakt van lood met toevoegingen was er corrosie ontstaan. De oude  loodconducten zijn vervangen en gemaakt van nieuw lood en koper. De harde ringen tussen slepen en stokken op de windladen werden vervangen door geweven Liegelindt viltringen ter verbetering van de afdichting. Dit is de stemvastheid van het orgel ten goede gekomen. Tevens is alle pijpwerk weerstofvrij en schoongemaakt.

Omdat de ruimte in Wapenveld anders was konden niet alle balustradedelen van het Rohlfing orgel uit 1923 worden herplaatst. De nieuwe delen ter weerszijde van beide pedaaltorens zijn vervaardigd door de Wapenveldse  restaurateur van kerkinterieurs, Jan IJzerman, terwijl het gebruikte eikenhout afkomstig is van het Wapenveldse landgoed  “De Polberg”. Het houtwerk is bij de verplaatsing opnieuw in de was gezet waardoor het geheel een prachtige uitstraling heeft gekregen.

De totaalklank van het orgel is nu milder en meer bezonken geworden. Dit als gevolg van rijping van het orgelmateriaal door de loop der tijden heen , de nu verlaagde winddruk en voortschrijdende inzichten in het orgelmakersambacht. De intonatie en stemming werden verzorgd door Wim Wagenaar en Maarten Vos junior. De gehele overplaatsing en renovatie is begeleid door de oud-hoofdorganist van de Groninger Noorderkerk Dr. Jan R. Luth.

Resumerend:
Een orgel met stadse allures gebouwd door een noordelijk geïnspireerde orgelmakerij van de Noord Veluwse zandgrond, ruim een kwart eeuw gestaan hebbend op Groninger klei in het hoge noorden. Een prachtig orgel uiteindelijk van en voor eigen gemeente herplaatst naar z’n Noord Veluwse geboortegrond in de kerk aan de Kerkstraat van dorp Wapenveld.